Taxus – Venijnboom

Taxus – venijnboom 

Onder een Taxusboom zit een oude man, doodstil. De man draagt een lang, wit gewaad. Hij mediteert……..
Via meditatie kon een Keltische druïde in de geestenwereld kijken, maar dat lukte alleen indien de druïde mediteert onder het naaldendak van een, liefst zeer oude, Taxusboom.
Taxus is een zeer oud geslacht en stamt nog uit de tijd voordat er loofbomen bestonden.
Kelten beschouwden deze Taxus als heilige boom, symbool voor het eeuwig leven en toegangspoort naar het geestenrijk.
Ook in andere oude culturen werd de Taxus als heilig beschouwd, bijvoorbeeld bij de Germanen en de Vikingen.
ToegaTaxus baccata 081222bng tot de geestenwereld, bijgeloof?
Op warme dagen geeft Taxus een gasvormig toxine af, dat kan leiden tot hallucinaties. Hm, misschien moet ik het ook eens proberen.
In Engeland en soms in Nederland zie je Taxus aangeplant rond kerken, al doen overleveringen ons geloven dat die kerken juist gebouwd zijn waar onze voorouders hun heilige Taxusbomen geplant hebben.
Taxus is afgeleid van Taxon, Grieks voor boog. Taxus heeft sterk buigzaam hout. Legers met bogen van Taxushout wonnen dan ook vaak de slag. De mannen van Robin Hood maakten hun bogen ook van deze buigzame takken.
Bekend is dat Taxus zeer giftig is. Paarden schijnen er niet vanaf te kunnen blijven en overlijden aan het eten van Taxus.
De vrucht lijkt op een bes. Coniferen zijn de naaktzadigen en ook bij de Taxus kun je dat zien. Het vruchtvlees is niet geheel gesloten, het zaad is altijd te zien. Bacca is latijn voor bes, baccatus betekend besdragend. Het rode vruchtvlees is niet giftig en is goed te eten. Het is goed van smaak en heeft een gelei-achtige substantie. De pit moet je natuurlijk uitspugen, maar als je een enkele hele pit per ongeluk doorslikt, merk je er niets van.
Nog even verder met de magie van de Taxus…..
Taxus baccata 07 090820cWetenschappers ontdekten dat uit de schors van Taxus brevifolia een stof geïsoleerd kon worden, waarvan een medicijn tegen kanker gemaakt kan worden. Helaas was er heel veel schors nodig en is de Taxus brevifolia zeldzaam en heel langzaam groeiend. Gelukkig werd ook in de naalden van Taxus baccata een stof gevonden die verwerkt kan worden tot een medicijn tegen kanker. Deze stof heet baccatine en zit alleen in de naalden van Europese Taxus baccata. Namaken van de stof is wel geprobeerd, maar dat werkt toch niet zo goed. Ik denk dat de natuur het eigenlijk altijd beter doet.
Taxus baccata is inheems in o.a. Europa, maar komt spontaan in de natuur nog maar weinig voor. Taxus baccata groeit ongesnoeid in zijn jeugd kegelvormig. Na de pubertijd groeit deze conifeer door tot een boom, waarbij de kroon wat opener van structuur wordt. Soms blijft die kroon toch gesloten, vaak laat de Taxus spontaan de onderste takken vallen en komst zo op een stam.
Het is een conifeer die snoei heel goed verdraagt en het zelfs niet erg vindt helemaal kaal geknipt te worden. Gelukkig is Taxus baccata veel aangeplant, meestal als snoeivorm of als haag. Eenjarig snoeihout is geschikt om baccatine uit te winnen.
Herkent u in uw taxushaag of snoeivorm een taxus baccata of toch de ook veel aangeplante Taxus x media ‘Hicksii’? De Taxus x media ‘Hicksii’ is een struikvormige conifeer. Ook in vorm of als haag gesnoeid heeft deze Taxus meerdere opgaande takken, terwijl Taxus baccata één (soms enkele) centraal geplaatste doorgaande stam(men) heeft.

Maarten H. van Atten
Dendroloog en European Tree Technician