Splitten of lumpen?
Bent u een splitter of een lumper?
Nou kan ik mij heel goed voorstellen dat er bij u een wenkbrauw omhoog gaat. Ben ik een splitter of lumper? Deze termen kom je niet dagelijks tegen, dus ik help u op weg. Wikipedia zegt hierover het volgende:
Lumpen en splitten (op een hoop te gooien en splitsen) zijn tegengestelde tendensen binnen een discipline om op basis van kleine verschillen wel of niet te categoriseren. Daarbij heeft een splitter een grotere voorkeur voor een nieuwe classificatie met een precieze definitie, terwijl een lumper deze eerder bij elkaar veegt. Een lumper let meer op overeenkomsten, terwijl een splitter de nadruk legt op verschillen.
In de botanische wereld lopen heel veel splitters en lumpers rond. Een echte splitter wil heel graag elk minimaal verschil dat hij (of zij) aantreft bij een zelfde soort plant, struik of boom aangrijpen om hieraan een nieuwe naam te geven. Joepie! Weer een nieuwe soort ontdekt die op de kwekers- of collectielijst kan. Veel kwekers of hobbyisten kruisen soorten om tot iets nieuws te komen. En als blijkt dat de nieuwe eigenschap stand houdt, mag deze op de markt. Het voegt iets toe!
Nu ben ik zelf iemand die dolgraag nieuwe soorten aanplant in ons arboretum. Vooral noviteiten hebben mijn voorkeur en ja, ook ik zie graag onze collectielijst groeien. Maar toch gaat het hier en daar een beetje scheef vind ik. Soms zijn die verschillen in soorten zo klein dat je bijvoorbeeld een vergrootglas nodig hebt om deze te kunnen zien. Ik denk dan bv. aan het wel of niet aanwezig zijn van kleine haartjes aan de onderzijde van het blad, verstopt in de okselnerven. Of dat de kleuren van de naalden iets blauwachtigs groen hebben in plaats van iets groenachtigs blauw. Laten we een voorbeeld nemen en man en paard …eeeeh boom noemen: Zo is daar de zakdoekjesboom, de Davidia involucrata. Er is een variëteit op de markt met de naam vilmoriniana. Het verschil is dat de onderzijde van de bladeren bij deze variëteit niet behaard is. Onder dendrologen ontstaan vele discussies hierover. Als je alleen het blad van de zakdoekjesboom onderzoekt begint de twijfel: is dit blad nou kaal te noemen of zie ik door mijn loep toch haartjes?
Met de excursies van de Nederlandse Dendrologische Vereniging loop ik wel eens mee en ik geniet volop als daar weer zo`n groep echte kenners staat te discussiëren of het nou die of die soort is. En geloof me, zo`n discussie gaat er niet zachtzinnig aan toe. Bij ons in het arboretum heb ik een paar keer experts in huis gehaald die alles weten over bepaalde soorten zoals iepen, appels, lindes of prunussen. Hiervan zijn zoveel soorten en variëteiten op de markt, dat het erg lastig kan zijn om ze goed op naam te brengen. Altijd weer leerzaam en leuk zo`n rondgang, maar na afloop blijven we toch met vragen zitten.
Ik trek een vergelijking met mensen. Een echte Chinees herken ik. Een Japanner en een Hindoestaan kan ik er meestal ook nog wel uitpikken. Maar ziet u op uiterlijke kenmerken het verschil tussen een echte Volendammer en iemand uit Pieterburen? Die verschillen zijn er wel, maar dat verreist onderzoek of op z`n minst een gesprekje met hen.
Misschien leest u het tussen de regels door: ik ben een lumper. Al die minimale verschillen gaan mij te ver. Voor mij is er maar één zakdoekjesboom. Hoewel….. ik heb vorige week de Davidia involucrata ‘Lady Dahlia’ gekocht. Deze zakdoekjesboom heeft een gele rand rondom de groene bladeren. Jippie, ik kan niet wachten tot het voorjaar komt. Lang leve de splitters!
Johan Mullenders