Populier: Verguisd of geëerd?
De Kring Praktiserende Boomverzorgers bestaat 30 jaar. Vanwege dit jubileum organiseerde de KPB op zaterdag 24 maart 2012 een themadag over takbreuk bij Populieren. De Populier wordt vaak gezien als een onbetrouwbare boom, waar spontaan zware takken uitbreken. En dat zonder te voorspellen en/of te voorkomen is dat dit gebeurt. Dus voortaan maar iedere Populier mijden, de auto er niet meer onder parkeren en niet meer aanplanten? Aan de andere kant is de Populier wel heel kenmerkend voor het Nederlandse landschap. Snelle groeiers met zo’n grote bladmassa dat het landschap ook gevormd en bepaald word door Populieren. Ook in de bebouwde omgeving zijn het sfeerbepalers. Ze werden vaak aangeplant tussen langzaam groeiende bomen in de rol van “wijkers”. Deze wijkers zouden geveld worden op het moment dat de “blijvers”, de langzaam groeiende bomen, een beetje formaat hadden gekregen. In de praktijk gebeurde dit niet of te laat, de blijvers waren door een te donkere standplaats al misvormd of de buurt protesteerde tegen het vellen van de
Populieren. Dit mislukte systeem heeft gezorgd dat ook in de bebouwde omgeving veel grote Populieren groeien. En die Populieren laten dikke takken spontaan vallen en de bomen zouden dus op grond van de veiligheid geveld moeten worden. Bewoners protesteren dan, omdat zij die de bomen nog te mooi vinden om te moeten missen. Wat dan te doen? Voor die Populieren die deze val van takken vertonen, is nu een snoeimethode ontwikkeld: het inkorten van de onderste takken, en deze als knot gaan beheren. De boom gaat zo nog een aantal jaren mee. Sommigen(in de regel de bewoners) zijn hier blij mee, anderen(in de regel vakmensen) vinden het “geen gezicht”. Dus blijft de moeilijke keus: kappen en een nieuwe boom planten of stervensbegeleiding. Gelukkig gaat het alleen over de Canadese Populier, en er zijn klonen die dit meer doen dan anderen klonen. Dus de betere klonen gebruiken en deze niet te dicht op elkaar planten, lost al veel op, in ieder geval voor nieuwe aanplant. Ook de klonen van de Zwarte Populier (Populus nigra) hebben er veel minder last van. Het verschil tussen de zwarte Populier en de Canadese Populier is nauwelijks zichtbaar, behalve natuurlijk bij de smalle bekende Populus nigra ‘Italica”. In het voorjaar is te zien hoe mooi Populieren kunnen uitlopen. Canadese en Zwarte Populieren lopen vaak rood uit, per kloon vaak net iets later of eerder. De grauwe Abeel (Populus canescens) loopt mooi grijs uit. Om al deze pracht niet te hoeven missen, vind ik dan ook dat we toch moeten blijven aan planten, Als landschapsvormer zijn ze voor Nederland kenmerkend en dus onmisbaar. De Canadese Populier is in het Arboretum te bewonderen in de buitenrand en in vak 83. Verder groeit in het tweede deel van de hoofdlaan de bekende zuilvormige Italiaanse Populier, Populus nigra ‘Italica’. Deze krijgt op later leeftijd vaak zeer mooie wortelaanzetten. De wortels verdwijnen als een plank de grond in. De inheemse en slordig groeiende witte Populier, Populus alba is geplant in de bermen. Een duidelijk ander bladvorm met een witte onderzijde maakt deze Populier makkelijk herkenbaar. Tot vlak na de oorlog werd de Populus nigra ‘Vereecken’ veel aangeplant. Deze kloon kan op een goede standplaats op z’n sloffen de leeftijd van 200 jaar bereiken. Deze twee enorm grote bomen vindt u aan de buitenkant van vak 62. De Populier kent enkele soorten met groot blad, tot zo’n 20 cm lang (soms tot 30 cm). De zeldzame Populus lasiocarpa wordt soms in parken aangeplant. De Populus szechuanica is nog veel zeldzamer, te bewonderen in vak 41. Beide zijn goed winterhard en worden kleine, sierlijke boompjes. En dan hebben we nog de Tril- ofwel Ratelpopulier. Deze is zo genoemd vanwege het geluid van het blad. U vindt de Populus tremula, aangeplant in de berm achter de graven van de geallieerden. Ga er bij een lichte bries eens luisteren….. je ware bladmuziek dat met flinke wind uitgroeit tot orkestrale omvang. Het is daarmee zelfs een ‘medicinaal’ geluid. Van dichtbij heb ik meegemaakt, dat het geluid van deze populier het opdringerige lawaai dat mensen in hun hoofd ondervinden, wanneer zij aan tinnitus lijden, aanzienlijk verlicht.
Maarten H. van Atten, dendroloog en European Tree Technician