De noot

Nootje smikkelen?

Terwijl mijn vrouw Mari’an als zangdocent dagelijks mensen noten aanleert, loop ik op dit moment het Haagse bomen-sortiment goed op naam te brengen, waar ik natuurlijk ook notenbomen zie.

Juglans nigra vak 35

vrouwelijke bloem Juglans nigra

mannelijke bloem

Een noot is plantkundig gezien een dopvrucht met een harde buitenkant met daarin één, soms twee zaden. We noemen dit ook wel ‘echte noten’, omdat in de volksmond vele vruchten noot genoemd worden die dit botanisch gezien niet zijn.
De Tamme Kastanje van de vorige boom van de maand is een echte noot en ook de Notenboom heeft vruchten die we noot mogen noemen.
En natuurlijk hier ook weer verwarring in de namen, omdat een walnoot een smakelijke en zeer populaire eetbare noot is, en in feite een walnotenboom niet bestaat.
Jammer genoeg noemen we de Juglans regia tegenwoordig wel walnotenboom, maar zijn echte naam is Okkernoot. Zijn naam als boom wel te verstaan, want zodra de vruchten vallen zijn het ineens Walnoten geworden.
En de Juglans nigra dan? Ja, dat is de Zwarte Walnoot en de vrucht is de ‘snotnoot’, wel eetbaar maar minder lekker en deze snotnoten bederven snel.
In heel veel gemeenten zijn Notenbomen te vinden in een opstelling van drie, zes of negen bomen met een kleurrijk bordje over duurzaam hout en CO2 opslag. Zij zijn aangeplant in 2007 door schoolkinderen in een project om kinderen bewust te maken van het milieu en om manieren te bedenken om CO2 duurzaam op te slaan. De noot heeft als voordeel dat hij redelijk snel groeit en tòch duurzaam hout produceert. En de boom(alle bomen) bindt CO2 uit de lucht en slaat dit op in het hout.
Een goede gedachte en het werkt zeker als de boom oud mag en kan worden en het hout vervolgens een duurzame toepassing krijgt. Bijvoorbeeld in meubels of houtsnijwerk. Heel veel gemeentelijke bomen zijn door slechte ondergrondse omstandigheden helaas (te) vroeg kaprijp. Om daarna voor een groot gedeelte versnipperd te worden, waardoor de opgeslagen CO2 juist versneld vrijkomt. Maar desondanks is het als bewustwordingsproces zeker een geslaagd project te noemen.
Juglans regia is dus de Okkernoot die als vrucht walnoten produceert. Inheems in Zuid-Oost Europa en een stukje aansluitend Azië. Juglans regia is een boom van de eerste grootte met een iets open kroon. De boom stelt vrijwel geen eisen aan de grond en kan zowel droog als nat staan. Door de vlezige wortels verlangt de noot wel een luchtige grond en is een standplaats in de verharding niet geschikt.
De plant is eenhuizig en tweeslachtig. Dat wil zeggen dat er mannelijke en vrouwelijke bloemen zijn die wel aan dezelfde plant zitten.  Omdat deze bloemen vaak niet tegelijkertijd rijp zijn, is voor een goede vruchtdracht kruisbestuiving nodig. Gelukkig is er de cultuurvariëteit ‘Buccaneer’, wat smaller als de soort en een goede zelfbestuiver. Of de ‘Broadview’, een cultuurvariëteit die weer wat kleiner als de soort is en toch wel bijna net zo breed wordt.
De mannelijke katjes zijn groen, de vrouwelijke bloemen zijn ook groen en bovendien klein. De Juglans regia kan wel mooi rood uitlopen.de walnoot
Juglans nigra, inheems in Noord-Amerika, is minder vorstgevoelig en stelt verder dezelfde eisen aan grond en omgeving. Het samengestelde blad kan wel 50 cm lang worden. Daarmee wordt het een sierlijke parkboom.
De Hemelboombladige of Japanse Walnoot heeft ‘harige’ bladeren die tot 80 cm lang kunnen worden. De vrouwelijke bloem is rood en fijn sierlijk.Juglans cathayensis, de Chinese Walnoot, heeft ook lang behaard blad en een sierlijke rode vrouwelijke bloem. Deze zou een synoniem kunnen zijn van de cathayensis of toch een echt aparte soort.
Juglans cinerea, de witte walnoot of boternoot is een ‘grijze verschijning’, met behaard blad en een lichtgrijze gegroefde schors, en ook inheems in Noord-Amerika.
Twee enorme Juglans nigra staan op vak 35 en van 58 in het arbotretum. Zie voor de andere Juglansbomen de collectielijst. Mari’an en ik vinden elkaar wel in die uiteenlopende noten….o.a. ook onder het genot van een borrelnootje bij de WK wedstrijden. We wensen u allen een mooie zomer!

Maarten H. van Atten