De hopbeuk lijkt erg veel op de haagbeuk (Carpinus betulus). De tweede wetenschappelijke naam van de hopbeuk, carpinifolia, verwijst daar ook naar. Bladverliezende boom. Een belangrijk en kenmerkend verschil met de haagbeuk is de hopbelachtige vrouwelijke bloem. De hopbeuk is een kleine boom van 10-20 m met een korte, sterke stam. De mannelijke bloeiwijze is net als bij de haagbeuk en berk in hangende katjes die reeds in de herfst gevormd zijn. De hopbeuk is eveneens éénhuizig. Na de vruchtzetting groeit het vrouwelijke katje uit tot een 4-6 cm lange bundel van lichtgeelbruine, vlezige vruchtomhulsels, die sterk op een hopbel lijken. Na rijping valt de gehele vrucht uiteen tot in het late najaar toe. De hopbellen steken mooi af tegen het groene loof. Dit is ook de grote sierwaarde van de hopbeuk.