Hemelse bamboe – Nandina domestica

Samengestelde bladeren met puntige groene blaadjes en vele uit de broek komende, dicht bij elkaar staande kaarsrechte stengels, een bamboe dus?
Maar dan komt er in juni een rechtopstaande aar met witte bloemen. Geen bamboe dus?
Nandina domestica, met de Nederlandse naam Hemelse Bamboe is een houtig gewas, een heester. Lid van de zuurbesfamilie (Berberidaceae).
Afkomstig uit Japan en China, al doet de naam vermoeden dat we al met een cultuurvorm te maken hebben, een gedomesticeerde plant.
De struik werd door de Engelsman William Kerr in 1804 naar London gestuurd. Nandina werd in China en Japan toen al heel, heel lang aangeplant rond Tempels en in tuinen.
Aanvankelijk was er twijfel over de winterhardheid van de plant. Winterhard is de plant, tot -12° kan de plant verdragen. Veel wind in combinatie met bevroren grond is wel een probleem, maar min of meer beschut in de volle grond aangeplant kan Nadina prima onze winters trotseren.
In de volle zon wordt het blad wat geelgroen, halfschaduw en niet te droog is een prima standplaats. Ook past de Nandina domestica prima in een openbaar plantsoen, zeker nu we in navolging van ‘Bloeiend Boskoop’ kleurrijkere plantsoenen promoten zonder dat er meer onderhoudskosten tegenover staan. Zo is de Nandina een prima onkruidonderdrukker. Planten in plantsoenen die weinig onderhoud vergen worden in de regel geselecteerd op veel bladmassa zodat het op de bodem donker blijft en zo krijgt onkruid geen kans.
Bij de Nandina valt er wel licht op de bodem, het bladerdek is niet volledig gesloten, daardoor ontstaat een sierlijk en elegant uiterlijk, ook aangeplant als vakbeplanting.
Dat er toch weinig onkruid tussen groeit komt door het wortelgestel. Net als familielid Berberis heeft Nandina zeer veel fijne wortels, ook oppervlakkig, schoffelen in een Nandina-vak valt niet mee, maar daar door die massale fijne oppervlakkige wortels krijgt onkruid ook geen kans.
Sierwaarde naast het sierlijke, op bamboe lijkende, uiterlijk is de bloei met witte pluimen en de rode besdracht die hierop volgt. En vervolgens heeft deze wintergroene struik toch een herfstkleur, die ook in de winter zichtbaar is. En de bes blijft lang aan de struik. Zeker een mooi gezicht is het als er ook sneeuw blijft liggen op de bovenste bladeren, met de donkerrode bes in staande aren die daar bovenuit stekend.
Niet alle individuen dragen bes, Nandina is twee-huizig. Er zijn dus mannelijke en vrouwelijke struiken. De cultuurvariëteiten zijn wel hermafrodiet, dus daarbij is er altijd bloei en vrucht te verwachten.
De populariteit van Nandina is een voorbeeld van de wijze waarop planten verhandeld worden. Tot 20 jaar gelden werden planten meestal op naam besteld. De onbekendheid van Nandina zorgde ervoor dat Nandina zeer weinig verkocht wordt. Sinds de planten meer en meer op uiterlijk verkocht worden wordt de Nandina langzame populairder. En de komst van compact groeiende cultuurvariëteiten zorgt ervoor dat de kweker sneller een visueel aantrekkelijke plant kan aanbieden, wat de Nadina (compacte CV’s) ook weer populairder maakt. Binnen enkele jaren hoort de Nandina bij het gangbare sortiment en dat is dik verdiend voor deze aantrekkelijke verschijning.
Hemelse bamboe is te bewonderen in vak 65.

Maarten H. van Atten, dendroloog en European Tree Technician