Picea koreana
Oh Sparrenboom?
Als eerste mag ik u – wat laat wellicht, maar daarmee niet minder hartelijk gemeend – een gezond en voorspoedig 2013 wensen. Had u een heuse kerstboom staan dit jaar? Ik bedoel een èchte boom, geen plastic, hoe mooi dan ook nagemaakt? En zingt u nog “Oh dennenboom”? Wellicht weet u al dat hier van een flink misverstand sprake is. De kerstboom, wordt vast niet blij van “Oh dennenboom”. Al afgesneden van zijn levensaders (wortels), wordt onze prachtige fijnspar uitgescholden voor een den. Vervolgens vertellen we in het bijzijn van onze boom dat zijn herkomst heidens is. En ook dat is onwaar.
In de 16e eeuw waren het christenen in Duitsland die begonnen zijn om met kerst de woning met een groene boom wat gezelliger aan te kleden. Zij gebruikten hiervoor een Abies alba, de Zilverspar. In het Duits Tannenbaum genoemd. De oorspronkelijke tekst van o dennenboom is dan ook Oh Tannenbaum. Dus welke ‘onwetende’ dat heeft vertaald in Oh dennenboom, moet hebben gedacht dat Tannen dennen betekent. Feitelijk betekent Tanne(n) letterlijk zilverspar.
Picea abies, de fijnspar is van origine de Nederlandse kerstboom. Picea abies wordt in heel Europa aangeplant als bosboom, vooral voor houtproductie. De boom is inheems in Noord en Centraal Europa.
Picea abies ‘Ohlendorfii’ wordt een dwergconifeer genoemd, maar is alleen maar een trage groeier, want uiteindelijk kan deze ‘dwerg’ zo’n vier m hoog worden.
Picea omorika wordt ook als kerstboom aangeboden. Het verschil met Picea abies is dat de naald aan de onderzijde blauw is. Tijdens de Balkan oorlogen werden deze opeens veel minder verkocht, omdat mensen dachten dat de Servische spar daar ook vandaan kwam. De bij ons aangeboden kerstbomen worden evenwel in West-Europa gekweekt. De Picea omorika heet zo omdat deze inheems is in het grensgebied van Servië en Bosnië.
De Colorado-spar, Picea pungens ‘Globosa’ is ook te bewonderen in het arboretum. Deze blauwspar groeit te gedrongen om als kerstboom te gebruiken. Picea pungens heeft zeer puntige naalden en is inheems in de Rocky Mountains.
Abies nordmonniana wordt ook aangeboden als kerstboom, deze wordt steeds populairder vanwege zijn niet puntige naalden en de geringe naalduitval. Zelfs heb ik, omdat mijn schat als sinds haar vroegste kindertijd droomt van een verlichte kerstboom in haar voortuin, een Abies koreana in de voortuin geplant. Dat het overigens zo lang duurde, was omdat ze nu pas in een huis met een voortuin woont……
Natuurlijk ging het haar niet alleen als kerstboom. Ze wilde deze originele ‘kerstboom’ ook vanwege het sierlijk slanke uiterlijk, met tweekleurige naalden en rechtopstaande kegels. Waar Abies koreana inheems is laat zich middels de naam raden.
Tenslotte is in het arboretum ook Abies squamata te bewonderen. Deze Zilverspar is inheems in West-China en daar veel aangeplant in bossen. Ze verdraagt zeer droge standplaatsen en wordt slecht mondjesmaat gekweekt in Europa.
En hoe onderscheid je nu een Abies van een Picea? Voor iemand die opgegroeid met het Boskoops dialect is er een makkelijk ezelsbruggetje. Als je de naalden bij een Picea van de twijg af trekt, blijft er een stukje van de bast zitten. In het Boskoops zeggen we dan er blijft een pietsie bast zitten, dus is het een ‘pietsea’. De Abies heeft dit verschijnsel dus niet.
Abies koreana vak 5
Abies squamata strooiweide
Picea abies vak 3
Picea abies ‘Ohlendorfii’ voorplein
Picea omorika vak 43
Picea pungens ‘Globosa’ vak 66
Wilt u via mij meer nieuws volgen? Op Twitter kan dat via @maartenvanatten
Graag tot een volgende keer!
Maarten H. van Atten
Alphen aan den Rijn