Een boom is alleen een toekomstboom als…….

Robinia pseodoacacia ‘Frisia’

Misschien heeft u er iets van gehoord. Op allerlei plekken wordt nagedacht over het begrip ‘toekomstboom’. Niet te verwarren met ‘boom van de toekomst’. Hele seminars worden aan het onderwerp gewijd.
Vandaag gaan we kijken naar de kansen van de Robinia als toekomstboom. De Robinia noemen we acacia. En de Acacia heet weer mimosa. Kruidje-roer-me-niet is ook een Acacia. En acaciahout wordt weer gemaakt van de Robinia. Snapt u het nog?
Acaciahout(Robinia pseudoacacia) is een duurzame houtsoort, zeg maar Europees (wit) hardhout. Het blijft zelfs onbehandeld als vlonderhout lang goed en is dus zeer duurzaam.
Is de boom dan ook een duurzame boom, een toekomstboom?
In een parkje dicht bij mijn huis zijn een flink aantal Robinia’s geplant. Ze zijn nu ongeveer 15 a 20 jaar oud. Deze Robinia’s hebben allemaal een slechte conditie. Staande op een afstandje van de bomen, is dat goed te zien aan de afstervende toppen.
Robinia’s met een stamdoorsnede van meer dan 30 cm zijn er in het westen vrijwel niet te vinden. Op de zandgronden van midden- en oost Nederland zijn deze wel te vinden, al zijn dat er ook dan niet al te veel.

Robinia margaretta x ‘Casque Rouge’

Wil dat nu zeggen dat een Robinia juist geen toekomstboom is? Rondlopend in dat parkje vlak bij mijn huis zou je dat op grond van de conditie van deze bomen wel concluderen.
Maar als de omstandigheden voor de boom beter zouden zijn, zou de Robinia dan wel een toekomstboom kunnen zijn?
De Robinia’s in het bewuste parkje staan vrijwel allemaal in een kuil. De grond rond iedere boom ligt onder het maaiveldniveau van het gazon rondom de plantplaats. Met regen is de plantplaats daardoor altijd verzadigd van water. Bovendien wordt er met (steeds) zwaardere machines gemaaid. Zo’n 20 keer per jaar draait en maait de maaimachine twee rondjes rond de boom waardoor de wortelruimte rond de boom maar liefst 40 keer per jaar wordt verdicht. Elk jaar weer!
Wortels moeten ook adem kunnen halen (net als alle andere onderdelen van een plant). Dat is zo ongeveer het meest essentiële voor boom en plant. Water en voedsel kunnen ze gaan halen door oppervlakkig in de breedte of juist diep te wortelen, al naar gelang de lokale situatie. Maar lucht kan niet gehaald worden, dat moet er zijn! Robinia’s hebben met hun dikke vlezige wortels, zelfs net iets meer lucht in de bodem nodig in vergelijking met menig andere boom. En lucht komen ze in het parkje schromelijk tekort. Uiteindelijk zijn de gebrekkige omstandigheden daar zelfs funest voor alle bomen.
Zou de Robinia goed aangeplant en ontzien door zware machines en andere kwalijke verdichting wel een duurzame boomsoort zijn, een toekomstboom? Ja zeker!
Robinia’s, goed aangeplant en goed beheerd, zijn wel degelijk duurzame bomen. Zelfs op de zware klei van de Haarlemmermeer staan monumentale Robinia’s. Dat zijn uitzonderingen, maar het is dus wel mogelijk Robinia’s als toekomstboom aan te planten.
Welke soorten kennen we zoal?
De meest algemeen aangeplante Robinia is de gewone acacia, Robinia pseudoacacia, door zaad vermeerderd en met veel geméne doornen.
De geelbladige cultuurvariëteit ‘Frisia’ blijft de hele zomer echt geel, terwijl de meeste geelbladige bomen in de zomer geelgroen tot groen zijn. Denkt u maar aan de op de ‘Frisia’ lijkende Gleditsia triacanthos ‘Sunburst’.
Robinia pseudoacacia ‘Sandraugenana’ is een doornloze, op de soort lijkende cultuurvariëteit, te herkennen aan het vergrote eindblaadje.
Robinia pseudoacacia ‘Bessoniana’ heeft een ronde kroonvorm en bloeit lila. Prima straatboom, die helaas te bescheiden bloeit om in het voorjaar een lust voor het oog te zijn.
Robinia pseudoacacia ‘Unifoliola’ vormt een boompje met een onregelmatige kroon. Te herkennen aan 1 tot 3 blaadjes per blad.
Robinia pseudoacacia ‘Umbraculifera’ is de overbekende bolacacia. Deze blijft alleen dankzij regelmatige snoei bolvormig.
Robinia margaretta ‘Cacade Rouge’ is een boom van de tweede grootte en bloeit roze.
Robinia behoort tot de vlinderbloemigen, tegenwoordig Fabaceae genoemd. De tweezijdig symmetrische bloemvorm is kenmerkend voor deze familie.Robinia’s blijven toepassen? Ja natuurlijk wel. Aanplanten in goed ontwaterende bodem (of deze geschikt maken) met de wortelhals boven het omliggende maaiveld. Goed aangeplant en goed onderhouden zijn Robinia’s wel degelijk toekomstbomen.

En waar staan mooie Robinia’s op de Nieuwe Ooster:
Robinia margaretta x Casque Rouge’                                 vak 77
Robinia pseodoacacia  | Gewone acacia                           vak 27 – 59
Robinia pseodoacacia ‘Bessoniana’                                    vak 55 deel E
Robinia pseodoacacia ‘Frisia’ | Goudgele acacia              vak 72
Robinia pseodoacacia ‘Sandraudiga’ | Accacia                 vak 65 – 39
Robinia pseodoacacia ‘Umbraculifera’ | Bolacacia          vak 36 – 37
Robinia pseodoacacia ‘Unifoliola’ | Eenbladige acacia    vak 14

Met vriendelijke groet,

Maarten H. van Atten