Fazantenbes in openbaar plantsoen, ingericht als arboretum?

LeycesteriaLeycesteria formosa, de fazantenbes, wordt vrijwel niet in het openbaar plantsoen aangeplant. Waarom plant gemeente Boskoop deze nu wel en bovendien nog naast het soort twee cultuurvariëteiten aan? Over het algemeen zijn de houtige gewassen in onze (openbare) buitenruimte beperkt tot ongeveer 200 soorten en cultuurvariëteiten. Terwijl er veel meer geschikte soorten zijn. Bovendien hoe meer variatie, hoe minder kwetsbaar. Iepziekte, watermerkziekte, bacterievuur, bloedingsziekte, massaria en nu weer Essentaksterfte, we schijnen het maar niet te leren. Gemeente Boskoop heeft nu een heel bijzonder project: als boomteeltdorp wil zij de boomteelt met zijn grote variatie aan gewassen terug laten komen in de openbare ruimte. De afdeling wijkbeheer heeft dit in samenwerking met enkele dendrologen opgezet en nu worden de gewassen op een (ook weer) bijzondere aanbestedingswijze ingekocht. Zo’n project, ‘Bloeiend Boskoop’ genoemd, verdient navolging. En uiteraard hoort daar een zeldzame verschijning als de Fazantenbes bij. Deze plant, die alleen mondjesmaat in particuliere tuinen wordt geplant, verdient deze eer. Op een droge arme grond wordt Leyceteria een sierlijke heester tot ruim 1 meter hoog en breed. De Leycesteria formosa blijkt zich evenwel op kleigrond ook prima thuis te voelen: gezonde groei en ook weer uitbundige bloei. Alleen groeit de struik op kleigrond uit tot ruim 3 meter hoog en breed! Zulke groeiverschillen en het op alle gronden goed doen, komen we slechts zeer zelden tegen bij houtige gewassen. Aangeplant op veengrond wordt de Leycesteria 1,5 tot 2,5 meter. Na deze kennismaking heb ik deze heester daarom geadviseerd opFazantenbes venige klei-grond binnen het project ‘Bloeiend Boskoop’. Deze bladverliezende struik bloeit met witte bloemen in een hangende aar, omgeven door rode schutbladeren. De bloemen worden gevolgd door bessen en omdat de rode schutbladeren blijven, heeft de bloeiwijze van juni/juli tot de vorst sierwaarde. De bes verkleurt van groen via roodviolet naar zwart. De cv ‘Golden Lantern’ heeft geelgroen blad, het jonge blad is iets rood gekleurd, was mooi afsteekt bij het gele (voorjaars)blad. De cv ‘Purple Rain’ is zo genoemd vanwege de paarsviolette kleur van de schutbladeren. Leycesteria is inheems in de Himalaya en groeit daar op de hellingen, kan dus vorst verdragen. De holle stengels kunnen behoorlijk invriezen. Omdat de Leycesteria bloeit op éénjarig hout, doet dit geen afbreuk aan de sierwaarde. De struik is ingevoerd in Europa omstreeks 1825. Fazanten eten graag van de bessen en de Leycesteria is ingevoerd om als fazantvoer te dienen, waarschijnlijk vooral voor fazanten die door jagers werden uitgezet. Ook bij andere vogels zijn de bessen geliefd. De plant dankt zijn naam aan William Leycester, plantkundige en rechter in Bengali. (16e eeuw). Formosa betekend mooi, schoon. Leycesteria formosa is te bewonderen in de museumtuin.

Maarten H. van Atten Dendroloog en European Tree Technician